İzmir'in Gaziemir ilçesinde, yıllardır süregelen çevresel sorunlara neden olan eski kurşun fabrikası arazisinde önemli bir temizlik operasyonu başarıyla yürütülüyor. Kimyasal reaksiyonlar sonucu ortaya çıkan duman ve yüksek sıcaklıktaki atıkların bulunduğu kritik bir alan güvenli bir şekilde temizlendi. Yetkililer, sahadaki radyasyon seviyesinin normal değerlere düştüğünü ve ölçülebilir radyoaktif madde kalmadığını belirtiyor. Bu gelişme, bölge halkı için umut verici bir adım olarak değerlendiriliyor.
Geçmişin İzleri ve Temizlik Çalışmaları
Gaziemir'deki eski Aslan Avcı Dökümhanesi arazisi, geçmişte yapılan kurşun geri dönüşüm faaliyetleri nedeniyle hem kimyasal hem de radyolojik kirlilikle anılıyordu. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun (TAEK) yaptığı ölçümlerde radyasyon bulaşığı tespit edilmesi, alanın halk sağlığı açısından risk oluşturmasına neden olmuştu. 2022 yılında Ekovar Çevre Grup A.Ş. ile fabrika sahibi Aslan Avcı A.Ş. arasında yapılan anlaşma ile temizlik çalışmaları için önemli bir adım atıldı. Çalışmalar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) ve Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) denetiminde titizlikle yürütülüyor.
Tehlikeli Atıkların Bertarafı
Nükleer Düzenleme Kurulu tarafından 2022'de Ekovar Şirketi yetkilendirilmesiyle başlayan çalışmalar, Temmuz 2024'te sahada hız kazandı. Özellikle kimyasal reaksiyon sonucu duman çıkaran ve 400 dereceye ulaşan sıcaklıktaki atıkların bulunduğu 20 metrekarelik alan özel yöntemlerle temizlendi. Radyoaktif atıklar, TENMAK yönetmeliklerine uygun olarak özel ambalajlarla İstanbul Küçükçekmece'deki Radyoaktif Atık Yönetimi Koordinatörlüğü'ne (RAYK) gönderiliyor. Diğer tehlikeli atıklar ise Mobil Tehlikeli Atık Takip Sistemi (MoTAT) ile lisanslı firmalarca bertaraf ediliyor.
Şeffaflık ve Sürekli İzleme
Sahadaki radyasyon seviyesi, RADİSA (Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı) ile 24 saat boyunca kesintisiz olarak izleniyor. Elde edilen ölçüm sonuçları, Avrupa Radyolojik Veri Değişim Platformu (EURDEP) üzerinden kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşılıyor. Ekovar Çevre Grup yetkilileri, sahada yalnızca eğitimli personelin görev yaptığını, radyasyon dozlarının dozimetrelerle sürekli olarak takip edildiğini ve şimdiye kadar herhangi bir olumsuz durum yaşanmadığını vurguluyor.
Yetkililerden Açıklamalar
Ekovar yetkilileri, projenin bilimsel temellere ve uluslararası standartlara uygun olarak yürütüldüğünü belirterek, "Bu alanda toplumsal sorumlulukla hareket ediyor, geleceğe güvenli bir çevre bırakmayı hedefliyoruz" açıklamasında bulundu. Alandan çıkan dumanlarla ilgili olarak ise, "Radyasyonun dumanı olmaz. Oradaki sıkıntı kimyasal reaksiyondan kaynaklanıyor. Sahanın doz seviyesi Gaziemir ve Karabağlar ile aynı noktada. Şu anda ölçebildiğimiz radyoaktif madde sahada kalmadı" ifadelerini kullandılar.
Geleceğe Yönelik Çalışmalar
Temizlik çalışmalarının tamamlanmasının ardından alanda betonlama çalışmaları yapılacak ve muhtelif derinliklerde sondajlar yapılarak analizler gerçekleştirilecek. Yetkililer, bu analizler sonucunda yeni bir kirlilik tespit edilmesini beklemediklerini belirtiyor. Bu titiz çalışmalar, Gaziemir'deki eski kurşun fabrikası arazisinin tamamen temizlenerek bölge halkı için sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturulması amacını taşıyor.
