Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Nevin İnce, sıtmanın sivrisinek ısırığıyla bulaşan ve tedavi edilmediğinde ölümcül olabilen bir hastalık olduğunu belirterek uyarılarda bulundu. Özellikle tropikal ve subtropikal bölgelere seyahat edenlerin dikkatli olması gerektiğini vurgulayan İnce, erken teşhisin hayat kurtarıcı olduğunu söyledi. Sıtmanın belirtileri arasında yüksek ateş, titreme, terleme ve baş ağrısı gibi durumlar yer alıyor.
Sıtma Nasıl Bulaşır?
Doç. Dr. İnce, sıtmanın en yaygın bulaşma şeklinin Anofel türü dişi sivrisineklerin ısırığı olduğunu ifade etti. Bunun yanı sıra, enfekte kanın nakli, steril olmayan iğnelerin kullanımı ve nadiren de olsa sıtmalı bir anneden bebeğe doğum sırasında bulaşabileceğini kaydetti. Hastalığın belirtileri genellikle sivrisinek ısırığından 7 ila 30 gün sonra ortaya çıkıyor ve ateş, titreme, kas ağrıları gibi semptomlarla kendini gösteriyor.
Sıtmanın Belirtileri Nelerdir?
Sıtma belirtileri arasında en sık rastlananlar ateş, titreme, üşüme atakları, terleme, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, yorgunluk, halsizlik, bulantı, kusma ve ishaldir. Daha ciddi vakalarda karın ağrısı, kansızlık, sarılık ve nöbetler de görülebilir. Bu belirtilerden herhangi birinin görülmesi durumunda, özellikle son haftalarda sıtmanın yaygın olduğu bir bölgeye seyahat edilmişse, vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması büyük önem taşıyor.
Erken Teşhisin Önemi
Doç. Dr. İnce, erken teşhisin sıtma tedavisinde hayat kurtarıcı olduğunu vurguladı. Özellikle yüksek ateş, titreme, halsizlik, şiddetli baş ağrısı, bilinç değişikliği, nöbet, nefes darlığı veya sürekli kusma gibi belirtilerle karşılaşıldığında, derhal bir doktora başvurulması gerektiğini belirtti. Tedaviye rağmen belirtilerin devam etmesi veya kötüleşmesi durumunda da mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır. Sıtma şüphesi olan kişilerin seyahat geçmişlerini doktorlarına bildirmeleri de önemlidir.
Risk Grupları ve Komplikasyonlar
Sıtma, tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilen bir hastalıktır. Özellikle çocuklar, hamile kadınlar ve bağışıklığı zayıf bireyler en riskli grupları oluşturmaktadır. Tedavi edilmeyen sıtma vakalarında kansızlık, beyin hasarı (ensefalopati), karaciğer ve böbrek yetmezliği, akciğer ödemi ve hamilelerde düşük gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi, bu riskleri en aza indirmek için hayati öneme sahiptir.
Korunma Yolları ve Öneriler
Sivrisinek ısırıklarından korunmak için cibinlik kullanılması, pencerelere sineklik takılması, sivrisinek kovucu spreyler ve losyonlar kullanılması, uzun kollu ve açık renkli giysiler giyilmesi öneriliyor. Akşam saatlerinde dışarıda bulunmamaya özen gösterilmesi ve yüksek riskli ülkelere seyahat edecek olanların seyahat öncesinde doktor kontrolünde koruyucu ilaç kullanmaya başlaması da önemli tedbirler arasında yer alıyor. Sivrisineklerin üreme alanlarının kurutulması ve ilaçlanması da toplum sağlığı açısından büyük önem taşıyor.
