Mayo Clinic’te yürütülen çalışmanın lideri Diego Z. Carvalho, araştırmada ak madde ve sinir hücreleri arasındaki bağlantıları inceleyerek önemli bulgulara ulaştı. Bu tür beyin hasarları, genellikle yaşlanma veya kontrolsüz yüksek kan basıncı ile ilişkilendirilirken, uyku apnesi ve derin uykudaki azalma, beynin bu bölümlerinde erken değişikliklere neden olabiliyor. Araştırmada, beyin taramaları ile tespit edilen ak madde hiperintensiteleri ve akson bozulmaları üzerine odaklanıldı. Ak madde hiperintensiteleri, beynin minik doku bozulmalarını gösteren biyolojik işaretlerdir.
Derin Uyku Süresinin Azalması Beyinde Zarar Veriyor
Çalışmanın bir diğer dikkat çeken bulgusu ise, derin uyku yani yavaş dalga uykusunun sürelerinin kısalması ile ilişkilendirilen olumsuz etkiler oldu. Derin uyku, beynin en dinlendirici ve yenileyici uyku aşaması olarak kabul edilir. Araştırmaya katılan 140 kişinin derin uyku sürelerindeki her 10 puanlık azalma, ak madde hiperintensitelerinin artmasına yol açtı. Bu artış, 2.3 yıl daha fazla yaşlanma etkisiyle eşdeğerdi. Ayrıca, aynı süre azalışı, akson etkinliğinde de 3 yıl daha fazla yaşlanmaya denk gelen bir azalmaya yol açtı.
Şiddetli Uyku Apnesi Olanlar Daha Riskli
Çalışmada, şiddetli uyku apnesi olan bireylerin beyinlerinde daha belirgin değişiklikler olduğu gözlemlendi. Bu kişilerde, ak madde hiperintensitelerinin yoğunluğu, hafif veya orta düzeyde uyku apnesi yaşayanlara göre çok daha yüksekti. Ayrıca, şiddetli uyku apnesi olan bireylerde aksonların etkinliğinde de ciddi bir azalma görüldü. Uyku apnesinin şiddeti ile beyin üzerindeki bu olumsuz etkiler arasında güçlü bir ilişki tespit edildi.
Tedavi Yöntemi Henüz Bulunamadı
Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri de, bu beyin değişiklikleri için henüz etkili bir tedavi yönteminin bulunmaması. Beyindeki ak madde ve akson değişiklikleri, zaman içinde ilerleyerek daha büyük sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu durum, uyku apnesi ve yavaş dalga uykusu sorunları yaşayan bireyler için daha büyük bir tehdit oluşturuyor. Henüz tedavi edilebilir bir seçenek bulunmamakla birlikte, araştırma bu alandaki çalışmaların önemini vurguluyor.
Çalışma Katılımcıları ve Veriler
Araştırmaya katılan 140 kişi, obstrüktif uyku apnesi tanısı almış ve yaş ortalamaları 73'tü. Katılımcıların %34’ü hafif, %32’si orta, %34’ü ise şiddetli uyku apnesine sahipti. Derin uyku süresi ve biyolojik değişiklikler üzerine yapılan analizler, bu kişilerin beynindeki bozulmaların zamanla arttığını gösterdi.
Uyarılar
Düzensiz uyku düzeni, beyin sağlığı üzerinde ciddi ve uzun vadeli etkilere yol açmaktadır. Uyku apnesi ve yavaş dalga uyku eksikliği, beyindeki biyolojik değişiklikleri hızlandırarak felç, Alzheimer ve bilişsel bozulmalar gibi hastalıkların gelişimine zemin hazırlayabilir. Uyku düzeni, sağlıklı bir beyin için kritik önemde olup, bireylerin bu konuda dikkatli olmaları gerekmektedir. Bu bulgular, sağlık profesyonellerine ve bireylere uyku sağlığını ciddiye almanın önemini hatırlatıyor.
