Lebdeğmez, Türk halk edebiyatının en zor icra edilen geleneklerinden birisidir. Bu sanat, âşıkların b, p, m, n, f ve v harflerini kullanmadan gerçekleştirdiği atışmalar ile bilinir. Dudaklarının arasına dik pozisyonda bir iğne yerleştirilir ve bu şekilde doğaçlama olarak şiirler söylenir. Yasaklı harflerin kullanılması durumunda, iğne dudaklara batar. Sivas’ta ise bu gelenek hâlâ yaşatılmaya devam edilmektedir.
Sivas’ta Yaşatılıyor
Sivas Fasıl Heyet Âşıklar ve Halk Oyunları Derneği, lebdeğmez geleneğini yaşatmak için yoğun çaba harcıyor. Dernek Başkanı Ahmet Ayık, geleneğin ustalık ve dikkat gerektirdiğine dikkat çekerek, "Bu geleneği her adam yapamaz. B, p, m, n, f ve v harfleri kullanılmaz, aksi takdirde iğne batar" şeklinde açıklamalarda bulundu. Ahmet Ayık, bu geleneklerin gelecek nesillere aktarılmasının önemine de vurgu yaptı.
Aşık Yetiştirme Zorluğu
Ayık, âşıklık geleneğinin kolayca öğrenilemeyecek bir sanat olduğunu belirterek, "Halkoyunları ve Türk halk müziği sanatçıları yetişiyor fakat âşıklık geleneği yapılması zor bir gelenek olduğu için, kolay kolay âşık yetişmiyor. Üniversiteye giden bir insan bu geleneği yerine getiremeyebilir. Çünkü âşıklık geleneği, Allah vergisi bir yetenekle ilgilidir" dedi. Başkan Ayık, bu geleneğin korunması için daha fazla çaba harcanması gerektiğini de ifade etti.
Eğitimde Aşıklık Geleneği Gerekliliği
Başkan Ayık, bakanlığın okullarda âşıklık geleneğini ders olarak vermesi gerektiğini savunarak, 23 yıldır bu geleneği yaşatmaya çalıştıklarını belirtti. "Günümüzde var olan âşıklara sahip çıkılmalı" diyen Ayık, halk kültürüne sahip çıkmanın önemini vurguladı. "Kültürüne sahip çıkmayan bir millet, başkalarının kültürüne sahip çıkar" şeklinde de bir mesaj verdi.
Yavuz Altay: "Lebdeğmez Geleneği Dede Korkut’tan Önce Var"
Lebdeğmez geleneğini sürdüren âşıklardan biri olan Yavuz Altay, bu geleneğin çok eski bir gelenek olduğunu belirtti. "Lebdeğmez geleneği, Dede Korkut zamanından önce var olan bir hadisedir" diyen Altay, geleneğin temel aracının iğne olduğunu söyledi. Yasaklı harflerin kullanılmaması durumunda iğnenin batmadığını belirten Altay, "Bu geleneği öğrenmek tek bir yol ile mümkündür; o da çok çalışmaktır" dedi.
