1918 yılı başında Film Komitesi'nde yazar ve kurgucu olarak çalışmaya başlayan Dziga Vertov o zamanki adı ile Denis Arkadievich Kaufman ardından Yazın Komitesi’nin Belgesel Bölümü Sekreterliği'ne getirilir. O günden sonra Denis Arkadievich Kaufman ismini Dziga Vertov olarak değiştirir.
Dziga Vertov Kimdir?
Dziga Vertov 1896 yılında o zamanlar Çarlık Rusyası sınırları içinde kalan, günümüzde ise Polonya’nın onuncu büyük şehri sayılan Bialystok’da dünyaya gelmiştir. Lise çağlarında müzik eğitimi aldığı pilinen Vertov, 1915’de Petrograd’a gitmiştir.
Daha sonraları Psiko-Nöroloji Enstitüsü’nde okumaya başlayan Vertov avant-garde ve fütürist gruplara katılır. Psiko- Nöroloji eğitimi zamanlarında yani gençliğinde savaşı ve Bolşevik Devrimi'ni gören Vertov düşünceleri ve bakış açısı ile dikkatleri çekmiştir.
1960’larda popülerlik kazanan “cinema verité” akımının da en büyük ilham kaynağı olarak görülen Vertov Sovyet-Rusya film yönetmenidir. “Kino-Glaz” (Film-Göz) teorisi ile tanınan yönetmen sinema estetiğinin gelişmesi ve şekil değiştirmesinde büyük rol oynamıştır.
“Kino-Glaz” (Film-Göz) Teorisi
Dziga Vertov, “Kino-Glaz” (Film-Göz) teorisinde kameranın insan gözü temel alınarak icat edilmiş bir makine olduğunu bu sebeple de kameranın insan gözü gibi gerçek olayları, gerçek zamanda ve gerçek insanlar ile görüntülemek için kullanılması gerektiğini savunur.
Bu teorisi ile kast ettiği ise sinemadaki kurmaca ve yapaylıktan tamamen uzaklaşılmasıdır. Yani Vertov’a göre sinema stüdyolarda suni işlemlerle, seçilmiş oyuncular ve yazılmış sahnelerle değil, hayatın içindeki gerçek olaylarda gerçek insanlarla yapılması gerektiğidir. Bu teorisi ile Dziga Vertov, klasik dramın kalıplaşmış yapısını reddedip yeni bir anlatım dili oluşturmayı hedeflemiştir.
Vertov’un Manifestolarından Birkaçı
“Dram, halkın afyonudur!”
Vertov’a göre klasik dram yani kurgulanmış senaryolar ve seçilmiş oyuncular ile suni işlem görmüş yapımlar izleyiciyi düşünmeye ve izlediği yapıyı analiz etmek yerine edilgen bir rol üstlenmeye sevk eder. Antik Yunan geleneğinden gelen 90 dakikalık klasik yapı, izleyiciyi uyuşturmak için kurgulanmaktadır.
“Kahrolsun beyaz perdenin ölümsüz kralları ve kraliçeleri. Yaşasın sıradan, günlük işlerin başındaki ölümlü insanlar!”
Vertov bu manfistosu ile Hollywood yıldızlarını hedef almaktadır. Vertov’a göre, “Beyaz perdenin ölümsüz kralları ve kraliçeleri” diye adlandırdığı Hollywood yıldızları ve bu Hollywood yıldızlarının idealize edilmiş güzellikleri, tamamen suni ve yapaydır. Bu sunilik ise izleyicilerin kendi gerçekliklerine yabancılaştırmaktadır. Bu sebeple, Vertov günlük yaşamdan, oyuncu olmayan insanlar sinemada yer edinmesi gerektiğini savunmuştur.
Baş Yapıtı Kameralı Adam
Kameralı Adam filmi Vertov’un 1929 yılında çektiği belgesel türünde siyah-beyaz bir sessiz filmdir. Filmin hem yazarlığını hem de yönetmenliğini üstlenen Vertov, yapımda dönemin yeni kurulan Sovyetler Birliği'ni buna bağlı olarak da oluşmakta olan sosyalist bir ülkeyi ve orada yaşayan insanların gündelik hayatını konu almaktadır.
Söz konusu olan filmde en çok dikkat çeken nokta ise afişi olmaktadır. Çünkü Vertov sinemaya bakış açısını filminin afişinde de açıkça ortaya koymuştur. Kameralı Adam filminin afişinde yer alan kamera sehpasının üzerine oturtulmuş kamerayı ve lensin içindeki insan gözü, gerçekliğin insan gözüne göründüğü gibi, tüm çıplaklığı ile yansıtıldığını ifade etmektedir.
